www.wmh.fora.pl

Ricardos

Hej Wam,

A chciałem poruszyć pewien historyczny, okołowarszawski temat kolejowy a mianowicie przedwojenna linia kolei żelaznej z Warszawy do Palmir w Puszczy Kampinoskiej.

Linia ta odgałęziała się od Warszawskiego Węzła Kolejowego w okolicach dzisiejszego Dworca Gdańskiego, poczym szła przez Żoliborz, Bielany, Łomianki aż do Palmir.

Przechodząc przez Sady Żoliborskie, odgałęziała się do artyleryskiej jednostki wojskowej, używanej przez Niemców a mieszczącej się w dawnym forcie carskim. Ślady jego w postaci wałów ziemnych i glinianek z wodą istnieją do dziś a piszący te słowa jeździł tam w dzieciństwie na rowerze. Wink

Dalej bocznica szła dokładnie tak, jak dziś biegnie ulica Braci Załuskich. Przecinała ulicę Włościańską i wzdłuż dzisiejszej szkoły samochodowej i kładki dla pieszych nad Trasą AK szła do dzisiejszej ulicy Ogólnej. Tamtędy właśnie biegła na Słodowiec przecinając mostem rzekę Rudawkę, dziś nieistniejącą na powierzchni. Dokładnie jej śladem idzie Trasa AK, tę właśnie wyżłobioną dolinką. Ślady tego torowiska pamiętam jeszcze z przełomu lat '70 i '80 w postaci tzw. czarnej drogi, właśnie pomiędzy szkołą samochodową a jeziorkiem z działkami, obecnie stacją paliw Rafinerii Gdańskiej i kładką dla pieszych. Odcinek słodowiecki bocznicy nie zachował się do moich czasów z racji całkowitego zabudowania do osiedlami mieszkaniowymi.

Tutaj wrzucam kawałeczek niemieckiej mapy sztabowej z 1941 roku, gdzie przebieg linii jest prawidłowo zaznaczony:

Następne, zachowane do dziś ślady po bocznicy istnieją w Lasku Lindego przy ulicy Marymonckiej, później w postaci przesieki koło transformatorów w małpim gaju koło Pstrowskiego oraz (znacznie wyraźniejsze) w Lasku Młocińskim po zachodniej stronie, na pograniczu Warszawy z Burakowem i Łomiankami. Ostała się tam (CHYBA) jeszcze szeroka droga z solidnymi przepustami nad ciekami, którą w tamtych latach biegły tory. Dalej, przez Łomianki, koło Dziekanowa aż do Palmir.

Tutaj jest inny fragment tej mapy pokazujący kampinoski odcinek tejże linii:

Linia ta prowadziła do składów amunicji i koszar wojskowych koło Palmir, gdzie w/g powyższej mapy, nagle urywa się, jakby ślepym torem koło samej wsi.
Jednak jest to ewidentna nieprawda! Linia ta nie kończyła się tam, lecz szła głęboko w puszczę, gdzie wielokrotnie rozwidlała się, kluczyła, docierając do składów amunicji i czego tam jeszcze.

Z przyczyn oczywistych, ten odcinek linii został całkowicie pominięty na tej mapie, jednak jeszcze dziś, przeglądając zdjęcia satelitarne GoogleEarth, można pokusić się o odtworzenie przynajmniej częściowego biegu torów przez las, na podstawie zachowanych szerokich przecinek leśnych, dobrze widocznych na satelitarnych fotografiach.

Ja to właśnie zrobiłem różowo-czerwoną linią:

Z łatwością można wypatrzeć łagodne zakręty i rozwidlenia linii w jej zachodnim biegu. Wschodni odcinek jest jakoś gorzej zachowany i tutaj nie jestem pewien co do wiarygodności moich typowań, w ślad za którymi poszło oznaczanie domniemanych biegów torów czerwonym kolorem.

Niektóre przedwojenne obszary, na niemieckiej mapie oznaczone (celowo i mylnie) jako polanka, zapewne były obiektami wojskowymi i co ciekawe, były nimi także długo długo po wojnie, za Polski Ludowej.

Żółtą elipsą zaznaczyłem taki właśnie obszar, w/g okupacyjnej mapy była tam polanka, lecz usytuowanie go przy dawnej linii jasno wskazuje na cel wojskowy. Za PRLu w tym miejscu było zapasowe stanowiska ogniowe rakietowej obrony przeciwlotniczej koło wsi Adamówek. Na zdjęciu do dziś widoczne są dobrze owale w okół stanowisk rakietowych, górka radiolokacyjna, miejsce na stanowisko dowodzenia baterią rakiet i ślad po płocie okalającym jednostkę.

A, wrzucę nawet tutaj odpowiednie zdjęcie ilustrujące:

Opisana tu linia została rozebrana przez wycofujących się z Warszawy Niemców, więc ślady jej stopniowo zaczęły się zacierać, acz istnieją do dziś, czego efektem są moje kreślenia. Wam polecam odpalenie góglownicy i wpatrzenie się w fotograficzne pozostałości pokolejowe. Smile

Tyle ode mnie, pozdrawiam Smile

Ricardos

Edgar · Wysłany: Pon 1:39, 02 Mar 2009 Temat postu:

Twoje typowania są słuszne. Powiem więcej, sporo bardzo dobrze zachowanych śladów tej kolejki, można zastać w terenie. Głównie nasypy, przekopy, ślady ramp. Najwięcej tego jest widoczne, na północ od Pociechy, na terenach nie koniecznie wytyczonych do zwiedzania, choć na drogach dostępnych dla szarego człowieka, te ślady są też aż nazbyt widoczne.

krru · Wysłany: Pon 9:44, 02 Mar 2009 Temat postu:

Wygląda, że przebieg tej bocznicy za Łomiankami do wsi Palmiry (a nawet dalej) w znacznej częsci pokrywał się z Kampinoskim Szlakiem Rowerowym. Na tamtejszym odcinku szlak ten biegnie zupełnie prosto przez las, całkiem szeroką drogą, niestety nawierzchnia jest mało zachęcająca.

TLG · Wysłany: Pon 10:49, 02 Mar 2009 Temat postu:

Trasa ta jest mi dobrze znana, dogodny wyjazd w kierunku Puszczy. Ja wiem czy nawierzchnia jest taka niezachęcająca? Miejscami są piaski, ale poza tym jest to dobry szlak.
Odnośnie samej linii jeżeli są zainteresowanie mam w planach odtworzenie układu torowego wraz z bocznicami tej linii (znam relacje osób, które twierdzą, że jeszcze w latach 50. na Marymonckiej były ślady po przejeździ i szlabany w ciągu bocznicy do AWF). Pod wiaduktem Popiełuszki jest fragment rozkładającego się toru, który nijak nie pasuje do bocznic fabryk przy Rydygiera. Być może jest to jedyny pozostały wyraźny ślad torów po kolei do Palmir. Przepust w Lasku Młocińskim to rzeczywiście solidna, żelbetowa przedwojenna robota.
Sama linia powstała właściwie na potrzeby wojska, składy kursowały do składu amunicji w Palmirach. Wg. różnych relacji kursowały dwie pary pociągów pasażersko - towarowych. Co ciekawe udziałowcem spółki było EKD. Trudno powiedzieć czy planowano elektryfikacje tej linii, z różnych źródeł wiem, że mogły być takie plany, jednak niestety szczegółów brak. Także istniały dosyć tajemnicze plany przedłużenia tej linii aż do Włocławka (ponoć w samym Włocławku prowadzono nawet jakieś prace w połowie 1939r). Linię rozebrano jeszcze za czasów okupacji, przypuszczalnie między 1942 i 43 rokiem. A wyraźnym wspomnieniem o istnieniu tej linii jest choćby ulica Kolejowa w Łomiankach i Stary Tor w Lasku.
Myślę, że jest to kolejny dobry pomysł na eksplorację. PKS wyjeżdża z Dworca Gdańskiego w kierunku Nowin 10:10, wysiada się na przystanku Palmiry Łomna. Niestety, w soboty i święta nie ma wariantowych kursów eŁki do parkingu w Palmirach. Trasa nie jest przesadnie długa, zalicza się też przecinającą Łomianki linię 400kV Mościcka - Miłosna. Jedyne, czego na tej trasie nie ma to sklepy (konieczność zrobienia i niestety dźwigania zapasów). Polecam do rozważenia, bo wiosna za pasem.

Tomek Wardas · Wysłany: Pon 17:55, 02 Mar 2009 Temat postu:

Kulecki · Wysłany: Pon 21:26, 02 Mar 2009 Temat postu:

Piękny wątek!
Śladem administracyjnym linii jest ul. Kolejowa w Łomiankach... gdzie od wielu lat kolei nie ma.

TLG · Wysłany: Pon 21:49, 02 Mar 2009 Temat postu:

Ricardos · Wysłany: Wto 1:20, 03 Mar 2009 Temat postu:

Hej,

W Lasku Lindego powinien jeszcze do dziś być dawny nasyp kolejowy. Jednak ani tam, ani w Lasku Młocińskim wieki już nie byłem, więc nie wiem, jak to na dziś dzień wygląda. Z lat '80 pamiętam też szeroką przesiekę koło stacji transformatorowej w haszczach pomiędzy Os. Wrzeciono na ul. Pstrowskiego i zajezdnią koło Huty. Taka żużlowa droga idąca obok wschodniego parkanu zajezdni to -oidp- właśnie ślad po tamtej linii.

Co do wyprawy eksploracyjnej, to ja nie mam nic na przeciw, ale wolę pojechać tam z Wami samochodem, nie pksem. Aha, i moja prośba o nie kierowanie się na góry śmieciowe i tego typu miejsca, bo z tego to ja już wyrosłem. Wink

Po Kampinosie, w miejscach dawnych bocznic, chętnie sobie pochodzę, jako że ze swej natury lubię łazić po lesie.

Pozdrawiam,
Rychu

TLG · Wysłany: Wto 9:57, 03 Mar 2009 Temat postu:

Tomek Wardas · Wysłany: Śro 13:05, 04 Mar 2009 Temat postu:

krru · Wysłany: Nie 0:06, 15 Mar 2009 Temat postu:

krru · Wysłany: Nie 0:22, 15 Mar 2009 Temat postu:

Kulecki · Wysłany: Nie 0:31, 15 Mar 2009 Temat postu:

Ekipa,
Dziękuję Wam za piękną dyskusję - wygląda na to, że się udaje odtworzyć kawałek historii. Czy mielibyście coś przeciwko umieszczeniu tekstu na bazie postów na [link widoczny dla zalogowanych] Oczywiście, z podaniem źródeł i autorów.

TLG · Wysłany: Nie 9:42, 15 Mar 2009 Temat postu:

Ricardos · Wysłany: Pon 3:06, 16 Mar 2009 Temat postu:

Hej,

Ja nie mam nic na przeciw skopiowaniu moich postów, acz z góry przyznaję się do braku praw autorskich do map i zdjęć satelitarnych.

Pozdrawiam,
Ricardos